Sanat

Cemil Meriç'ten tesbitler:

"Karanlıkları devirmek ve aydınlık bir çağın kapılarını açmak için en mükemmel silah kalem! Sözle, yazıyla kazanılmayacak savaş yok. Demokrasiden önce demopedi (halkın terbiyesi). Demek ki kalem sahiplerine düşen vazife; telaş etmemek, öfkelenmemek, kin kışkırtıcısı olmamak, halkı okumaya, düşünmeye, sevmeye alıştırmak... Bir kılıcın kazandığı zaferi başka bir kılıç yok edebilir. Kalemle yapılan fetihler ise tarihe mâl olur. Tarihe, yâni ebediyete...

"Aydın olmak için önce insan olmak lâzım. İnsan, mukaddesi olandır. İnsan hırlaşmaz, konuşur. Mâruz kalmaz, seçer... Aydın, kendi kafasıyla düşünen, kendi gönlüyle hisseden kişi. Aydını yapan; uyanık bir şuur, tetikte bir dikkat ve hakikatin bütününü kucaklamaya çalışan bir tecessüs..."

"İçtimaî uzviyet iki zıt kanuna uyarak gelişir: Devam etmek (devamlılığı korumak) ve yenileşme. Fibneizm yenilikten korkmak, kabuğuna çekilmek; mizoneizm, ne pahasına olursa olsun yenileşmek... Biz Tanzimat'tan bu yana yenileşme illetine yakalanmışız. Her gün yeni bir oyuncak peşinde koşan çılgın ve şımarık çocuklara benziyoruz."

"Bütün yollar ve kapılar o intelijansiya tarafından tutulmuştur. Fikir, sanat, ilim onlarda değilse mühim değil. Zira diploma, şöhret, ünvân ve (maddi imkanlar!) onlarındır. Her yere ve her şeye Batı medeniyetinin emrindeki yeniçeri grubu hâkim. Şöhreti bunlar tevzi eder; basın, radyo-TV bunların emrindedir... Belimizi büken bürokrasi, bu intelijansiyanın bir parçasıdır."
"Tanzjmat'tan beri teceddüt illetine yakalanmışız. Her gün yeni bir oyuncak peşinde koşan, ne pahasına olursa olsun yenileşmeyi isteme hastalığından kurtulamadığı için Batıcılık statüsünde çakılı kalan çılgın ve şımarık çocuklar..."

Cemil Meric'in bu tesbitlerine bugünün şartalarında da aynen katılmamak mümkün mü?